Châu Phi hiện là thị trường có nhu cầu tiêu thụ gạo cao, đặc biệt là khu vực Tây Phi do sản xuất lúa không đủ, nhất là những năm xảy ra tình trạng thiên tai, mất mùa, bất ổn chính trị hay dịch bệnh.
Theo Thương vụ Việt Nam tại Algieria, kiêm nhiệm Gambia, Mali, Niger và Senegal, do Algeria không sản xuất lúa gạo nên mặt hàng này gần như được nhập khẩu 100%. Người dân Algeria ít ăn gạo song lượng người lao động châu Á tại Algeria ngày càng đông, nhất là người Trung Quốc đang góp phần làm tăng cầu về gạo tại thị trường này. Số lượng gạo nhập khẩu của Algeria khoảng 100.000 tấn/năm, chiếm khoảng 1% trong cơ cấu tiêu dùng lương thực của nước này. Chủng loại, gạo nhập khẩu chủ yếu là loại gạo trắng, hạt dài, 5% tấm. Gạo Việt Nam hiện phải cạnh tranh với gạo các nước: Ấn Độ, Thái Lan, Pakistan, Tadjikistan, Uruguay và Trung Quốc. Năm 2019, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Algeria đạt 16.394 tấn, kim ngạch 6,28 triệu USD, tăng 20,8% về giá trị so với năm 2018. 6 tháng đầu năm 2020, đã đạt 14,58 triệu USD, tăng hơn 18 lần, chiếm 58% tổng giá trị xuất khẩu sang quốc gia Tây Phi này.
Đối với Senegal, từ năm 1995, quốc gia này đã xóa bỏ độc quyền nhập khẩu gạo của công ty nhà nước và tự do hóa hoàn toàn việc nhập khẩu loại lương thực này. Do luôn bị hạn hán đe dọa nên sản xuất lương thực của Senegal chỉ đáp ứng được khoảng 20% nhu cầu trong nước. Mỗi năm, nước này vẫn phải nhập khẩu từ 700.000 đến 800.000 tấn gạo trong đó hơn 90% là gạo tấm.
Năm 2019, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Senegal tăng mạnh so với năm 2018, đạt 96.665 tấn, kim ngạch 32.620.273 USD, tăng 13,1 lần về lượng và gấp 10,2 lần về giá trị. Trong 7 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Senegal đạt 26,47 triệu USD, tăng 77,2% so với cùng kỳ năm trước. Hầu hết các mặt hàng xuất khẩu đều giảm trừ gạo, đạt kim ngạch 14,7 triệu USD, tăng hơn 18 lần. Trên thị trường, gạo Việt Nam phải cạnh tranh với gạo của Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan, Trung Quốc, Braxin, Áchentina, Uruguay, Hoa Kỳ, Malaisia và Campuchia.
Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, năm 2020, Senegal có thể phải nhập khẩu 1,25 triệu tấn gạo. Thương vụ Việt Nam tại Algeria đã và đang theo dõi những thay đổi về chính sách thương mại, nghiên cứu, cập nhật nhu cầu nhập khẩu gạo của các địa bàn phụ trách, những quy định nhập khẩu, những lưu ý về khâu thanh toán nhất là trong bối cảnh đại dịch Covid-19, thông tin kịp thời trên các trang tin chính thức của Bộ Công Thương cũng như giới thiệu cơ hội kinh doanh, danh sách các nhà nhập khẩu gạo của Algeria, Senegal… cho các doanh nghiệp Việt Nam.
Trong năm 2020, Vụ Thị trường châu Á-châu Phi, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các Thương vụ khu vực tổ chức các hội thảo giới thiệu tiềm năng thị trường châu Phi-Trung Đông theo hình thức trực tuyến thu hút sự tham gia của hàng trăm doanh nghiệp Việt Nam.
Theo Bảo Ngọc/Báo Công Thương
