Việt Nam có nhiều tiềm năng và lợi thế phát triển ngành công nghiệp vật liệu tuy nhiên thực tế phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, mong muốn và yêu cầu đặt ra.

Trên thế giới, không quốc gia nào tiến hành công nghiệp hóa thành công và có nền công nghiệp phát triển mà không có ngành công nghiệp vật liệu phát triển. Việt Nam có nhiều tiềm năng và lợi thế phát triển ngành công nghiệp vật liệu tuy nhiên thực tế phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, mong muốn và yêu cầu đặt ra.

Cụ thể, nguyên vật liệu trong nước vẫn chưa đáp ứng nhu cầu của nhiều ngành, lĩnh vực sản xuất quan trọng, dẫn đến phụ thuộc nguyên vật liệu nhập khẩu, do đó ảnh hưởng đến năng lực tự chủ, tự cường của nền kinh tế. Sức cạnh tranh của nhiều ngành vật liệu còn hạn chế cả về trình độ công nghệ, năng lực sản xuất, chất lượng và chi phí.

Theo thống kê, trong lĩnh vực công nghiệp vật liệu, Việt Nam có 687 tổ chức nghiên cứu và phát triển, có gần 173.000 người và chủ yếu làm việc trong các tổ chức giáo dục đại học. Cùng với các cơ chế, chính sách thì tỉ lệ chi của ngân sách quốc gia cho nghiên cứu và phát triển vật liệu tăng theo từng năm và đến năm 2017 bằng 0,52% GDP. Những con số này cho thấy nhân lực công nghệ khoa học và kinh phí cho nghiên cứu của Việt Nam ở mức thấp. Hiện nhân lực khoa học công nghệ tính trên 1.000 người lao động của Việt Nam chỉ đạt 0,7 (các nước phát triển là 8,6).

Các chuyên gia nhận định, Việt Nam có chiến lược quốc gia cho công nghiệp nói chung và công nghiệp vật liệu nói riêng khá tốt nhưng thiếu đầu tư, thiếu tạo điều kiện cho triển khai thực hiện và thiếu chỉ đạo quyết liệt trong thực hiện, kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh. Cho nên, trước hết, các ngành cần rà soát lại cơ chế, chính sách cho lĩnh vực này để đưa ra thực tiễn và điều chỉnh cho phù hợp, đồng thời đẩy mạnh hợp tác với các nước để đào tạo nhân lực, phát triển vật liệu cho các ngành trọng yếu.

Ông Trần Tuấn Anh, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, có nhiều nguyên nhân nhưng một trong những nguyên nhân chủ yếu là nguồn nhân lực của ngành công nghiệp vật liệu còn thiếu và yếu. Đào tạo nguồn nhân lực chưa gắn kết chặt chẽ với phát triển khoa học và công nghệ. Cơ chế, chính sách cho phát triển nguồn nhân lực nói chung và nguồn nhân lực trong ngành công nghiệp vật liệu nói riêng còn nhiều bất cập.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới rất quan trọng, đòi hỏi sự đổi mới về tư duy và hành động với quyết tâm cao. Đảng đã đề ra định hướng đẩy mạnh công nghiệp hoá trên nền tảng của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đồng thời xác định phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược.

“Trước yêu cầu phát triển công nghiệp đất nước trong giai đoạn mới, trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng mạnh mẽ và sâu rộng với việc thực thi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới; sự tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đòi hỏi Việt Nam cần có tư duy và cách tiếp cận mới trong phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp vật liệu trong thời gian tới”, ông Trần Tuấn Anh cho biết.

Theo Mai Phương/Vietq.vn