Mặc dù xe nhập khẩu dưới hình thức biếu tặng không được miễn giảm các loại thuế, kể cả thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập đều phải nộp; nhưng dưới góc độ pháp lý, xe nhập khẩu biếu tặng và xe nhập khẩu thương mại có bản chất hoàn toàn khác nhau.

Luật sư Trần Xuân Tiền, Trưởng Văn phòng Luật sư Đồng Đội phân tích, nếu mua xe vì mục đích thương mại bắt buộc phải có hợp đồng mua/bán, doanh nghiệp nhập khẩu phải đáp ứng quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô. Trong khi đó, nếu nhập khẩu theo hình thức biếu tặng, chính sách pháp luật chỉ hướng tới việc kiểm soát thuế và số lượng chứ không điều chỉnh sâu về điều kiện thực hiện hoạt động nhập khẩu xe.

Trước tình trạng trên, Tổng cục Hải quan cũng đã chỉ đạo kiểm tra, xác minh thông tin về tình hình hoạt động của tổ chức nhận quà biếu tặng là xe ô tô và thực hiện xác minh tại địa chỉ đăng ký kinh doanh (đối với tổ chức) hoặc địa chỉ ghi trên đơn đề nghị (đối với cá nhân); yêu cầu các đơn vị hải quan địa phương thực hiện báo cáo và gửi hồ sơ đề nghị cấp giấy phép nhập khẩu về Tổng cục để xác minh đối với các trường hợp nghi vấn về giấy tờ cho, biếu, tặng hoặc chứng từ chứng minh quan hệ giữa người cho tặng và người nhận có dấu hiệu giả mạo…

Đáng chú ý, nhằm siết chặt quản lý thuế, Tổng cục Thuế vừa có công văn chỉ đạo cục thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường việc quản lý thuế đối với các loại xe nhập khẩu, tạm nhập khẩu ngoài mục đích thương mại.

Theo đó, các cục thuế phải thực hiện chuyển hồ sơ sang cơ quan công an hoặc phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan để xử lý theo đúng chức năng, thẩm quyền và quy định của pháp luật đối với các trường hợp nhập khẩu, tạm nhập khẩu, chuyển nhượng các loại xe ngoài mục đích thương mại nhưng thông báo giải thể, không thực hiện kê khai, nộp thuế, quyết toán thuế hoặc bỏ trốn khỏi địa chỉ kinh doanh; phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế quản lý các tổ chức, cá nhân chuyển nhượng xe có nguồn gốc nhập khẩu, tạm nhập khẩu ngoài mục đích thương mại (các tổ chức, cá nhân bán lại xe) để xác định việc hoàn thành nghĩa vụ kê khai, nộp thuế theo quy định…

Các chuyên gia đánh giá, quy định mới sẽ khắc phục được một số tồn tại trong công tác quản lý và ngăn chặn các hành vi gian lận, trốn thuế, giúp làm lành mạnh hóa thị trường, bảo đảm môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu xe ô tô.

Đặc biệt, các quy định mới sẽ bảo vệ được quyền lợi của người tiêu dùng Việt khi sử dụng xe nhập khẩu. Vì trong quá trình sử dụng, nếu xảy ra những lỗi kỹ thuật gây mất an toàn cho người lái xe, nhà sản xuất có trách nhiệm triệu hồi, sửa chữa, bảo dưỡng nhưng với những xe nhập khẩu dưới hình thức biếu tặng, nhà sản xuất khó có thể triệu hồi vì người mua không có hóa đơn, chứng từ xác thực nguồn gốc xe, các đơn vị kinh doanh cũng không có điều kiện để sửa chữa, khắc phục lỗi từ nhà sản xuất.

Bên cạnh đó, việc nhanh chóng áp dụng các quy định mới nhằm siết chặt quản lý xe nhập khẩu ngoài mục đích thương mại, các cơ quan thuế và hải quan cần phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò của mình trong việc nhập xe ô tô, nhất là xe nhập khẩu ngoài mục đích thương mại; không ngừng nâng cao năng lực của đội ngũ chuyên môn, phát huy tinh thần trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp trong quá trình làm việc. Đồng thời, tăng cường rà soát các cơ sở kinh doanh ô tô tại các địa phương để kịp thời phát hiện các hành vi gian lận, trốn thuế, từ đó có phương án xử lý theo quy định của pháp luật và tiến hành truy thu thuế đối với các cơ sở kinh doanh trên, luật sư Trần Xuân Tiền cho biết thêm.