Vào chiều 10/10 (giờ Hà Nội), Viện Hàn lâm Thụy Điển đã công bố hai giải Nobel Văn học cho năm 2018 và năm 2019 lần lượt thuộc về nữ tác giả Olga Tokarczuk (Ba Lan) và nhà văn Peter Handke (Áo). Sở dĩ có tình trạng hy hữu này là vì năm nay trao bù cho năm 2018.

Theo Reuters, năm 2018, Viện Hàn lâm Thụy Điển lao đao vì bê bối nội bộ khiến giải Nobel Văn học không được trao. Jean-Claude Arnault, chồng của nữ thi sĩ Katarina Frostenson (thành viên Hội đồng Viện Hàn lâm Thụy Điển), bị 18 phụ nữ lên tiếng tố cáo tấn công tình dục vào tháng 10/2018 và bị giam 2 năm tù. Tuy Jean-Claude Arnault không nằm trong Hội đồng nhưng lại có mối quan hệ mật thiết với các thành viên trong Viện. Bê bối của hai vợ chồng Katarina Frostenson và Jean-Claude Arnault kéo theo hàng loạt thành viên khác của Hội đồng xin từ chức.

Theo AFP, ông Arnault có quan hệ mật thiết với Viện Hàn lâm Thụy Điển vì trung tâm văn hóa mà ông điều hành thường xuyên nhận hỗ trợ tài chính từ Viện. Khi vụ tày trời bê bối xảy ra, Viện đã dừng mọi hỗ trợ đối với trung tâm, song vẫn bị chỉ trích vì không lên tiếng về hành vi sai trái của ông Arnault trong suốt một thời gian dài.

Thi sĩ Katarina Frostenson – vợ ông Arnault, là thành viên chủ chốt trong Hội đồng Viện, bị cáo buộc tham nhũng vì không thông báo cho lãnh đạo về sự xung đột lợi ích khi phân bổ tiền tài trợ cho trung tâm của chồng. Khi scandal xảy ra, Viện Hàn lâm Thụy Điển bị chia rẽ giữa những người ủng hộ và tẩy chay vợ chồng Arnault.

Nhiều thành viên của Viện đã từ chức để bày tỏ sự phản đối, khiến Viện không còn đủ 12 thành viên tối thiểu để lựa chọn và công bố người chiến thắng giải Nobel Văn học. Scandal chấn động dư luận thế giới được xem là gây tổn hại nghiêm trọng đến hình ảnh và uy tín của Viện.

Danh sách ứng viên nổi bật ở lĩnh vực văn học năm nay được chọn ra từ hơn 200 tác giả trên khắp thế giới. Đó là nữ văn sĩ Nga Lyudmila Ulitskaya, nữ văn sĩ Maryse Condé đến từ đảo Guadeloupean, nữ văn sĩ Canada Margaret Atwood, nhà văn Peter Handke (Áo), nhà văn Hungary László Krasznahorkai, nữ văn sĩ Ba Lan Olga Tokarczuk,  nhà văn Nhật Bản Haruki Murakami, nhà văn Kenya Ngũgĩ wa Thiong’o…

Số lượng hai giải được trao cho Nobel Văn học năm nay không phải là vấn đề, Viện Hàn lâm Thụy Điển trao cho những tác giả xứng đáng nhất, viết ra những tác phẩm mang tính quảng đại, vì con người theo như ý nguyện của Alfred Nobel.

Nhìn vào danh sách những ứng viên sáng giá năm nay, nổi bật đều là các cây bút nữ. Anders Olsson, người đứng đầu Viện Hàn lâm Thụy Điển, cho biết danh sách đó là một cố gắng của Viện trong việc đa dạng về giới cũng như màu da, khu vực, nền văn hóa trong việc trao giải. Nữ phóng viên, quản trị viên giải thưởng Man Booker là Fiammetta Rocco cho biết giải thưởng năm nay nhất định phải có ít nhất một nhà văn nữ chiến thắng, và điều đó đã đúng.

Tính từ năm 1901, giải Nobel Văn học đã được trao 110 lần cho 114 cá nhân. Độ tuổi trung bình của những người đoạt giải là 65, trong đó người lớn tuổi nhất là Doris Lesssing – chủ nhân giải thưởng năm 2007 khi 88 tuổi, còn người nhỏ tuổi nhất là Rudyard Kipling – chủ nhân giải thưởng năm 1907 khi 41 tuổi.

Được biết, danh sách ứng viên đề cử cho giải thưởng và ý kiến đánh giá của các thành viên Ủy ban Nobel về Văn học tại Viện Hàn lâm Thụy Điển mỗi năm được giữ bí mật trong 50 năm.

                                                                                                  Theo Thủy Tiên/Người tiêu dùng