Ngày 30/11/2021, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư số 20/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2015/TT-NHNN  “hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội đối với các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định”. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 20/1/2022.

Theo Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), khoản 2 Điều 1 Thông tư 20 quy định sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 2 Thông tư 25/2015 đã loại bỏ “đối tượng vay vốn để mua, thuê mua nhà ở xã hội”.

Thông tư mới chỉ còn quy định: “Đối tượng vay vốn xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở quy định tại khoản 1 Điều 16 Nghị định 100/2015”.

Như vậy, kể từ ngày 20/1/2022, “đối tượng vay vốn để mua, thuê mua nhà ở xã hội” sẽ không còn được vay vốn tín dụng ưu đãi tại các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định, mà chỉ còn được vay vốn ưu đãi để “xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở”.

Theo HoREA, nếu hộ gia đình, cá nhân mua, thuê mua nhà ở xã hội thì chỉ được vay ưu đãi tại Ngân hàng chính sách xã hội, nhưng phải thực hiện “gửi tiết kiệm nhà ở xã hội”.

Trong lúc các ngân hàng thương mại được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất tốt việc cho hộ gia đình, cá nhân vay ưu đãi để “mua, thuê mua nhà ở xã hội” trong 15 năm qua, quy định này của Ngân hàng Nhà nước không hợp tình hợp lý, gây bất lợi cho các đối tượng hưởng chính sách nhà ở xã hội, văn bản của HoREA nêu.

Theo HoREA, đối chiếu với khoản 2 Điều 2 Thông tư số 25 (trước khi sửa đổi), thì NHNN đã loại bỏ cụm từ “mua, thuê mua nhà ở xã hội”.

Có nghĩa là, NHNN đã loại bỏ “đối tượng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội” và kể từ ngày 20/1/2022, thì NHNN chỉ cho phép các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định cho vay vốn ưu đãi đối với “đối tượng vay vốn xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở” mà thôi.

Khoản 2 Điều 1 Thông tư 20 không cho phép các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định cho vay vốn ưu đãi đối với các “đối tượng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội” nên đã làm phát sinh xung đột pháp luật vì đã không phù hợp với các quy định của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP và Nghị định số  49/2021/NĐ-CP”.

HoREA cũng cho rằng, thật ra việc NHNN loại bỏ “đối tượng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội” là có căn cứ pháp luật vì đã căn cứ vào khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014.

Tuy nhiên, nếu chỉ căn cứ riêng một khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 thì khoản 2 Điều 1 Thông tư 20 là đúng, nhưng Luật Nhà ở 2014 còn nhiều quy phạm pháp luật khác quy định chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội.

Do vậy, việc NHNN đã không xem xét trên bình diện tổng thể các chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội, mà chỉ căn cứ vào khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 và không căn cứ vào các quy phạm pháp luật khác của Luật Nhà ở 2014 là chưa đầy đủ, chưa toàn diện, không phù hợp với thực tiễn.

Cũng theo HoREA, việc NHNN không cho phép các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định cho vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội dẫn đến các đối tượng hưởng chính sách nhà ở xã hội là những người bị thiệt thòi nhất.

Do vậy, HoREA khẩn thiết kiến nghị Thủ tướng Chính phủ quan tâm chỉ đạo NHNN rà soát và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định để đảm bảo khoản 2 Điều 1 Thông tư 20 của NHNN thống nhất và phù hợp với các quy định của Nghị định 100/2015/NĐ-CP, Nghị định 49/2021/NĐ-CP và Luật Nhà ở 2014″, văn bản HoREA kiến nghị.