Sau thông tin Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu trái xoài Việt Nam do hành vi gian lận xuất xứ, hiện một số địa phương có vùng trồng xoài lớn ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang phải gấp rút tìm đầu ra ở các thị trường khác.
Lo ngại ảnh hưởng xuất khẩu
Mới đây, Trung Quốc đã thông báo tạm ngưng nhập khẩu xoài từ Việt Nam do một số doanh nghiệp, vùng trồng có hành vi gian lận xuất xứ. Trước thông tin này, ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam – nhận định: Việc Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu quả xoài của Việt Nam đã dẫn đến những tác hại không hề nhỏ vì lâu nay Trung Quốc vốn là thị trường nhập khẩu lớn nhất của trái cây Việt Nam (năm 2019 thị trường này chiếm đến hơn 70% tổng kim ngạch xuất khẩu).
Mặc dù ở thời điểm hiện tại, theo Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), việc tạm ngưng nhập khẩu của Trung Quốc chưa gây ảnh hưởng đến việc xuất khẩu xoài do mùa vụ tại phía Nam đã kết thúc. Tuy nhiên, ông Nguyên cho rằng, doanh nghiệp vẫn lo ngại thời gian tới đầu ra của trái xoài sẽ như thế nào.
Lý giải nguyên nhân, ông Nguyên cho biết, do được trồng theo tiêu chuẩn để xuất sang Trung Quốc, nên xoài phần lớn xoài Việt Nam hiện tại không đủ điều kiện để vào các thị trường khó tính khác như Mỹ, Nhật Bản… Ngoài ra, sau lệnh tạm dừng xuất khẩu quả xoài, Trung Quốc có thể sẽ siết chặt hơn quy trình kiểm tra đối với các sản phẩm rau quả khác của Việt Nam.
Gấp rút tìm thị trường, bảo vệ doanh nghiệp chân chính
Theo Cục Bảo vệ thực vật, trong số các vùng trồng và cơ sở đóng gói vi phạm thì có 2/82 vùng trồng xoài và 1/12 cơ sơ đóng gói của Đồng Tháp trong danh sách vi phạm. Tuy nhiên, trên thực tế, các cơ sở đóng gói và xuất khẩu của Đồng Tháp phản ánh họ đang bị các cơ sở khác “mượn” mã số vùng trồng, dẫn tới việc không đạt chất lượng, gây ảnh hưởng tới xuất khẩu xoài nói chung.
Cụ thể, các mã số vùng trồng bị mạo danh là “VN- DTOR- 0017” và “VN- DTOR- 0018”. Tại thời điểm lô hàng bị công bố vi phạm, các mã vùng này không có xoài để thu hoạch. Nhưng có doanh nghiệp vẫn mang xoài qua Trung Quốc và dãn nhãn mã số các vùng trồng nói trên vào các lô xoài này để xuất khẩu.
Bà Đinh Kim Nhung – Phó Giám đốc Công ty TNHH Kim Nhung Đồng Tháp – khẳng định, từ sau tết đến nay công ty bà không xuất khẩu lô xoài nào qua Trung Quốc nhưng hiện tại có rất nhiều cơ sở đang “xài chùa” mã vùng mà Công ty Kim Nhung đã được phía Trung Quốc cấp.
Bà Nhung kiến nghị, với mỗi lô hàng khi xuất khẩu cần phải có xác nhận của chính những đơn vị “sở hữu” mã vùng trồng thì cơ quan hải quan mới cho thông quan. Có như vậy mới bảo vệ được doanh nghiệp, nông dân làm ăn chân chính, tránh việc giả mạo trục lợi.
Về hướng xuất khẩu trong thời gian tới, Sở Công Thương các tỉnh ĐBSCL (nơi tập trung diện tích xoài khoảng 45.000ha với sản lượng 450.000 tấn/năm), cũng đang liên hệ chặt chẽ với các tham tán, thương vụ Việt Nam ở nước ngoài nhằm cấp bách tìm hướng đa dạng hóa thị trường cho trái xoài. Theo đó sẽ có hướng thúc đẩy quảng bá, giới thiệu sản phẩm qua hình thức online để người tiêu dùng biết tới.
Cùng với đó, Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng, các doanh nghiệp cần tăng cường chế biến sâu, tập trung nhiều hơn cho thị trường nội địa thông qua liên kết chặt chẽ với các nhà phân phối, siêu thị.
Theo thống kê của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, trong năm 2019 tổng kim ngạch xuất khẩu của rau quả Việt Nam sang thị trường Trung Quốc đạt khoảng 2,8 tỷ USD thì quả xoài đã chiếm gần 10%, với khoảng 300 triệu USD. Nay với lệnh cấm nhập khẩu này, một điều chắc chắn là giá trị xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc sẽ giảm trong thời gian tới.
Theo Thùy Dương/Báo Công Thương
