Từ kỹ sư đến nữ lãnh đạo đột phá ngành sữa Việt Nam

Bà Mai Kiều Liên (SN 1953) được sinh ra tại Pháp. Khi bà lên 4 tuổi, gia đình bà quyết định rời bỏ cuộc sống sung túc tại Pháp để quay về đất nước, mang theo niềm khao khát đóng góp cho quê hương. Quá trình trưởng thành của bà diễn ra tại trường phổ thông Trưng Vương, Hà Nội, và trong những năm tháng chiến tranh, bà phải sơ tán về vùng nông thôn.

Dù mơ ước theo học ngành sư phạm hoặc trở thành bác sĩ, bà Liên lại bất ngờ bị phân công học về công nghệ chế biến sữa và thịt – một ngành nghề chưa hề có trong kế hoạch của bà. Lúc đó, ngành chế biến sữa ở Việt Nam chưa phát triển, thậm chí không có nhà máy chế biến sữa, khiến bà không khỏi hoang mang và thất vọng.

Tuy nhiên, với lời khuyên của cha mình – bác sĩ Mai Văn Thông, bà Liên đã quyết định tiếp tục con đường học tập. Cha bà cho rằng, sau chiến tranh, vấn đề sức khỏe, đặc biệt là suy dinh dưỡng trẻ em, cần được giải quyết ngay lập tức. Và chính lời khuyên ấy đã giúp bà tìm ra lý do và niềm đam mê trong nghề sữa, một nghề gắn bó suốt cuộc đời bà.

Sau khi tốt nghiệp đại học vào năm 1976, bà Mai Kiều Liên không chọn ở lại Liên Xô mà quay trở về Việt Nam, gia nhập công ty sữa và cà phê Việt Nam – tiền thân của Vinamilk. Với khả năng học hỏi nhanh chóng, bà đã góp phần quan trọng trong việc phát triển ngành sữa Việt Nam, bắt đầu từ vị trí kỹ sư rồi thăng tiến dần lên các chức vụ quan trọng: trưởng ca, phó giám đốc kỹ thuật, phó tổng giám đốc phụ trách kinh tế và cuối cùng là tổng giám đốc của Vinamilk từ năm 1992.

Bà Liên không chỉ là một nhà quản lý tài ba mà còn là người đưa ra những quyết định đột phá, giúp ngành sữa Việt Nam phát triển mạnh mẽ. Năm 1988, bà quyết định phục hồi nhà máy sữa bột Dielac, đánh dấu sự ra đời của nhãn hiệu sữa bột trẻ em đầu tiên sản xuất tại Việt Nam. Đây cũng chính là một trong những dấu ấn quan trọng trong hành trình xây dựng và phát triển Vinamilk.

Chuyển mình và phát triển bền vững

Vào những năm 1990, bà Liên tiếp tục thực hiện những bước đi chiến lược quan trọng. Cùng đội ngũ của mình, bà giải quyết bài toán khó về nguồn nguyên liệu nhập khẩu, xây dựng hệ thống đàn bò sữa trong nước. Dưới sự chỉ đạo của bà, Vinamilk đã xây dựng các vùng nguyên liệu bò sữa hiện đại, đổi mới diện mạo ngành chăn nuôi bò sữa tại Việt Nam. Những trang trại bò sữa Vinamilk đầu tiên đạt chứng nhận Global GAP vào năm 2015, và sau đó, Vinamilk cũng là công ty sở hữu trang trại chuẩn hữu cơ Châu Âu đầu tiên của Việt Nam.

Bà Liên luôn chú trọng đến sự đổi mới, áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất. Các trang trại Vinamilk đã tiên phong sử dụng các công nghệ như phần mềm quản lý đàn bò, robot vun thức ăn và dàn vắt sữa tự động. Những sáng tạo này không chỉ giúp Vinamilk cải thiện chất lượng mà còn tạo ra một mô hình sản xuất bền vững, từ chăn nuôi đến chế biến.

Với tư duy sáng tạo và quyết liệt, bà Liên đã không ngừng đưa Vinamilk lên một tầm cao mới. Những quyết định quan trọng như đầu tư vào vùng nguyên liệu từ sớm, tái cấu trúc Vinamilk vào năm 2003, và niêm yết công ty trên sàn chứng khoán vào năm 2006 đã giúp Vinamilk trở thành một trong những doanh nghiệp hàng đầu tại Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của bà, giá trị thương hiệu Vinamilk hiện nay đã đạt 3 tỷ USD và doanh thu hàng năm lên đến hàng nghìn tỷ đồng.

Bà Liên không chỉ thành công trong sự nghiệp mà còn là hình mẫu của một phụ nữ cân bằng giữa công việc và gia đình. Dù có những ngày làm việc căng thẳng, bà vẫn trở về chăm sóc gia đình, cùng chồng nấu cơm, làm việc nhà, thể hiện sự giản dị, gần gũi và yêu thương. Với bà, gia đình luôn là nơi bình yên, là nguồn động lực để bà tiếp tục cống hiến cho công việc.

Là một nữ doanh nhân bản lĩnh, bà Liên luôn thể hiện sự quyết đoán trong công việc, nhưng cũng đầy nhân ái và chân thành trong đối nhân xử thế. Đặc biệt, bà luôn quan tâm đến quyền lợi của người tiêu dùng, người nông dân cung cấp nguyên liệu và tất cả những đối tác của Vinamilk. Với bà, quyền lợi của người tiêu dùng luôn là ưu tiên hàng đầu, bởi vì chỉ khi người tiêu dùng được đảm bảo quyền lợi, thì quyền lợi của các cổ đông mới có thể vững bền.

Với cách tiếp cận hiện đại và tinh thần lãnh đạo tận dụng công nghệ, bà Liên đã chứng minh rằng bà không chỉ là người đi đầu trong việc xây dựng Vinamilk mà còn là hình mẫu lãnh đạo của một thế hệ mới, luôn sáng tạo và không ngừng đổi mới để đạt được thành công bền vững.

Chia sẻ về bà, bà Phạm Thị Việt Nga, Tổng Giám đốc Dược Hậu Giang, cho biết: “Bà Mai Kiều Liên là một thần tượng của tôi. Bà rất bình dân và gần gũi, nhưng trong công việc lại rất quyết liệt, khéo léo và đầy bản lĩnh.”

Vinamilk đạt lợi nhuận cao nhất trong 3 năm

Báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2024 của Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk, mã: VNM) ghi nhận doanh thu hợp nhất gần 15.500 tỷ đồng, tương đương cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận gộp đạt hơn 6.200 tỷ đồng, với biên lãi gộp giảm nhẹ từ 41,2% xuống còn 40,1%.

Doanh thu tài chính trong quý đạt gần 395 tỷ đồng, trong khi chi phí tài chính giảm hơn 30%, còn khoảng 66 tỷ đồng. Công ty cũng ghi nhận khoản lãi từ các công ty liên kết và liên doanh hơn 23 tỷ đồng, cải thiện đáng kể so với mức lỗ 28 tỷ đồng cùng kỳ năm trước. Chi phí bán hàng được tiết giảm hơn 4%, xuống còn khoảng 3.350 tỷ đồng, giúp Vinamilk đạt lợi nhuận ròng hơn 2.100 tỷ đồng trong quý IV/2024.

Doanh thu thuần từ thị trường nước ngoài năm 2024 đạt gần 11.000 tỷ đồng, tăng 12,6% so với năm trước. Tăng trưởng này đến từ cả các thị trường truyền thống và các thị trường cao cấp như Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Canada, và Mỹ.

Nhiều thị trường ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu từ hai đến ba chữ số. Đại diện Vinamilk cho biết, công ty đang mở rộng các mô hình kinh doanh mới nhằm khai thác tối đa tiềm năng của thị trường xuất khẩu và tận dụng năng lực sản xuất hiện có.

Đặc biệt, trong quý IV/2024, hai công ty con của Vinamilk là Angkor Milk (Campuchia) và Driftwood (Mỹ) đã đóng góp tích cực vào doanh thu quốc tế. Angkor Milk tăng trưởng hơn 20% nhờ chiến lược tiếp thị mạnh mẽ và ra mắt các sản phẩm mới, trong khi Driftwood đạt mức tăng trưởng doanh thu trên 10%. Tính cả năm, doanh thu thuần từ các chi nhánh nước ngoài đạt hơn 5.300 tỷ đồng, tăng 12,9% so với năm 2023.

Lợi nhuận gộp năm 2024 của Vinamilk đạt gần 25.600 tỷ đồng, tăng hơn 4%, đánh dấu mức cao nhất trong 3 năm qua. Biên lãi gộp đạt 41,4%, tăng so với mức 40,7% của năm trước. Chi phí bán hàng chiếm khoảng 52% lợi nhuận gộp, tương đương gần 13.400 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế cả năm đạt gần 9.500 tỷ đồng, vượt nhẹ kế hoạch đề ra và tăng 5,8%, cũng là mức cao nhất trong 3 năm gần đây.

Về đơn vị thành viên, Công ty Mộc Châu Milk (mã: MCM) ghi nhận doanh thu thuần 743 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 71 tỷ đồng trong quý IV, giảm lần lượt 6,5% và 17% so với cùng kỳ năm trước. Tính cả năm, doanh thu thuần đạt 2.917 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 220 tỷ đồng, giảm lần lượt 7% và 41%. Công ty đã lên kế hoạch tái định vị thương hiệu, mở rộng danh mục sản phẩm và kênh phân phối nhằm cải thiện kết quả kinh doanh trong năm 2025.

Về lĩnh vực chăn nuôi bò thịt, liên doanh giữa Sojitz và Vilico (Công ty TNHH Chăn nuôi Việt Nhật – JVL) đã đưa vào hoạt động nhà máy chế biến thịt bò Vinabeef vào tháng 12/2024. Vinamilk dự kiến sẽ vận hành trang trại bò thịt vào quý II/2025, hoàn thiện chuỗi giá trị từ chăn nuôi, chế biến đến phân phối.

Tổng tài sản của Vinamilk đến cuối năm 2024 đạt 55.049 tỷ đồng, trong đó tiền mặt, tiền gửi ngân hàng chiếm 25.486 tỷ đồng. Lãi từ tiền gửi năm qua đạt 1.390 tỷ đồng. Dư nợ vay cuối năm là 9.273 tỷ đồng, trong khi vốn chủ sở hữu đạt 36.174 tỷ đồng, bao gồm 7.079 tỷ đồng quỹ đầu tư phát triển và 3.471 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối.

Theo Nhị Hà/thitruongtaichinh.kinhtedothi.vn