Hiện tượng trẻ em dậy thì sớm hiện nay khá phổ biến. Các trường hợp dậy thì sớm chỉ đơn thuần là cơ thể có sự phát triển trước thời hạn. Tuy nhiên, có một vài trường hợp có thể do một số bệnh lý là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra những biểu hiện này. Do đó, phụ huynh cần phát hiện và đưa trẻ đi khám kịp thời.
Nhận biết các nhóm dậy thì sớm
Thời điểm dậy thì đánh dấu giai đoạn chuyển tiếp giữa thời thơ ấu và tuổi trưởng thành. Độ tuổi dậy thì của trẻ khá khác nhau, phụ thuộc vào các yếu tố như gien, điều kiện sinh hoạt trong cuộc sống và môi trường sống của trẻ. Thông thường trẻ có tuổi dậy thì từ 9 tới 14 tuổi và trẻ thành thị dễ mắc chứng dậy thì sớm hơn trẻ ờ vùng nông thôn. Các bé gái được coi là dậy thì sớm nếu có biểu hiện dậy thì trước 8 tuổi và trước 9 tuổi đối với các bé trai. Dậy thì sớm xuất hiện ở các bé gái nhiều hơn gấp 5 lần so với các bé trai.
Theo BS.CK2. Hoàng Ngọc Quý, Trưởng khoa Thận – Nội tiết Bệnh viện Nhi Đồng 2, dậy thì sớm được chia thành 3 nhóm:
1. Dậy thì sớm trung ương: Đây là nhóm thường gặp nhất, do sự bài tiết quá mức hocmon sinh dục từ trên não (hạ đồi – tuyến yên). Nguyên nhân dậy thì sớm của nhóm này đa số lại là vô căn (nhất là bé gái), tức là không có nguyên nhân thực thể gây ra dậy thì sớm. Nhóm này được điều trị bằng thuốc Triptoreline để ngăn sự phát triển nhanh các cơ quan sinh dục thứ phát.
Chỉ định điều trị Triptoreline: Dậy thì sớm trung ương ở trẻ nhỏ dưới 6 tuổi; dự phòng rối loạn tâm lý ở các trẻ (và cha mẹ) nhạy cảm; cân nhắc từng cá thể: tốc độ dậy thì, tâm lý trẻ, hoàn cảnh kinh tế, xã hội… nhằm làm chậm lại tốc độ tăng trưởng, tốc độ dậy thì và chậm quá trình phát triễn sinh dục thứ phát.
2. Dậy thì sớm ngoại vi: Dạng này ít phổ biến hơn so với dậy thì sớm trung ương. Thường liên quan đến bướu buồng trứng, tinh hoàn, thượng thận… Nhóm nay không dùng Triptoreline để điều trị.
3. Dậy thì sớm không hoàn toàn: Phát triển sớm, đơn độc, một đặc tính sinh dục thứ phát, chẳng hạn như tăng sinh tuyến vú đơn độc.
Hiện tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 đang điều trị khoảng 500 trẻ dậy thì sớm, trong đó có khoảng 400 trẻ dậy thì sớm trung ương, điều trị bằng thuốc Triptoreline. Nếu như những năm trước, mỗi tháng bệnh viện chỉ có (thêm) khoảng 5 bệnh nhân mới có chỉ định điều trị, thì trong 10 tháng đầu năm 2019, đã có thêm gần 100 ca bệnh mới, làm tăng đột biến số lượng bệnh nhân cộng dồn hàng năm, gây khó khăn cho công tác điều trị, kế hoạch dự trù thuốc Triptoreline cho cả năm…. |
Điều trị dậy thì sớm
Bác sĩ Hoàng Ngọc Quý lưu ý: Không phải tất cả các trường hợp dậy thì sớm trung ương đều cần điều trị, chỉ có chỉ định điều trị với thuốc Triptoreline khi dậy thì tiến triển nhanh và/hoặc rối loạn tâm lý xã hội đáng kể. Quyết định điều trị còn tùy thuộc vào độ tuổi, tốc độ tiến triển dậy thì, tốc độ phát triển chiều cao và ước lượng chiều cao cuối cùng.
Vì đa số nguyên nhân dậy thì sớm ở bé gái là vô căn, nên không ít trường hợp chính gia đình quyết dịnh không can thiệp điều trị (sau khi được bác sĩ tư vấn đầy đủ), muốn để trẻ phát triển (tự nhiên) mà không có sự can thiệp bằng thuốc từ bên ngoài đưa vào cơ thể (đơn thuần là cha mẹ chỉ muốn biết cơ thể con họ có bị (bệnh) làm sao không thôi), không có nhu cầu làm chậm quá trình dậy thì sớm của trẻ.
Cũng theo bác sĩ Quý, đa số dậy thì sớm trung ương là vô căn và không phải tất cả bệnh nhân dậy thì sớm đều phải can thiệp điều trị.
– Mục đích điều trị dậy thì sớm trung ương thực chất là muốn làm chậm lại quá trình dậy thì, chờ cho “đủ tuổi” dậy thì cho “đúng quy trình”.
– Trong quá trình điều trị, có không ít gia đình đã xin ngưng điều trị, vì trẻ và gia đình sau một thời gian được tư vấn và tìm hiểu, không còn lo lắng về hiện tượng dậy thì sớm của con trẻ như lúc ban đầu và được sự đồng ý của bác sĩ cho ngưng điều trị.
– Vì vậy, trong quá trình điều trị vì lý do nào đó mà không thể chích thuốc đúng ngày (do lễ Tết, thi học kỳ, gia đình có việc quan trọng, hết thuốc…) thì gia đình không nên quá lo lắng nếu có chích trễ một vài tuần. Việc chậm trễ này hoàn toàn không ảnh hưởng quá trình điều trị trước đó và tiếp theo sau này.
Theo Lê Trung/Người tiêu dùng
